ANALYSE

De nieuwe Amerikaanse regering ziet de moord op de Saoedische dissident Jamal Khashoggi als een uitgelezen mogelijkheid om de machthebbers van Saoedi-Arabië in verlegenheid te brengen en op een zijspoor te zetten. Wat willen de Amerikanen op de korte en lange termijn?

In een vorige week vrijgegeven inlichtingenrapport gaan de Amerikanen ervan uit dat de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (MBS) achter de liquidatie zit van Khashoggi eind 2018. Het telefoongesprek van president Joe Biden (een dag voor de publicatie) met de Saoedische koning (de vader van de kroonprins) is dan ook voer voor speculatie.

‘Jemen’ en ‘mensenrechten’

Politiek commentator Saber Mashhour zegt dat tijdens het gesprek in ieder geval twee zaken aan bod kwamen: de oorlog in Jemen en de onderstreping van het belang van ‘universele mensenrechten’. Mashhour merkt op dat de Saoediërs het Amerikaanse bevel om de oorlog in Jemen te stoppen blindelings zullen opvolgen. Ook al zijn de Houthi-rebellen heer en meester in de hoofdstad Sanaa. Het viel de commentator op dat Biden tegenover de Saoedische koning sprak over de universele mensenrechten, die Saoedi-Arabië voortaan moet gaan toepassen.

Volgens Mashhour is het Arabische begrip van mensenrechten dat een mens niet gemarteld of vernederd wordt. ‘Maar voor Biden is dat niet genoeg. Hij wil gelijke rechten voor homo’s en transgenders. We kunnen dus verwachten dat over niet zo’n lange tijd een homoseksueel of transgender minister zal worden in Saoedi-Arabië’, voorspelt Mashhour.

Machtsstrijd voeden

De commentator ziet in de bekendheid van bijvoorbeeld de vrouwenrechtenactiviste en voormalig politiek gevangene Loujain Al-Hathloul een achterliggend plan om meer mensen naar voren te schuiven als alternatief voor de huidige machthebbers. Hij zegt dat Saoedi-Arabië rijp gemaakt moet worden voor een machtsstrijd waardoor het land uiteindelijk makkelijk kan worden opgedeeld in de toekomst. ‘Links Amerika wil ‘MBS’ nu als vriend van ex-president Donald Trump een tik op de vingers geven en later Saoedi-Arabië opsplitsen.’

De kroonprins blijft voorlopig nog wel de koe die gemolken moet en die nog niet geslacht hoeft te worden, verzekert Mashhour. ‘MBS’ moet zich gedwongen voelen om te onderhandelen over zijn positie met als doel die te mogen behouden. Althans, voor een beperkte periode, benadrukt de commentator. Uiteindelijk moet het volk zich tegen de kroonprins keren.

De commentator verbaast zich erover dat een land dat ruim zestig miljard dollar uitgeeft aan defensie (meer dan de Fransen, de Britten en de Duitsers) nog steeds zo afhankelijk is van de Amerikanen. ‘In feite zegt de koning tegen de Amerikanen: Bescherm ons tegen Iran want zonder jullie zijn we niets.’

‘Systematische oorlog tegen MBS’

De pro-Saoedische commentator Hani Al-Dahiry (van de populaire krant Okaz) spreekt van een ‘systematische oorlog’ van linkse partijen in het Westen gericht tegen MBS en Saoedi-Arabië. MBS is een aantal jaren geleden begonnen met Saoedi-Arabië voor te bereiden op de toekomst. Hij wil Saoedi-Arabië moderniseren, de economie diversifiëren en niet meer zo afhankelijk laten zijn van de olie-inkomsten. Ook wil MBS een smart city langs de Rode Zee dichtbij Israël gaan bouwen.

Volgens Al-Dahiry voelen sommigen zich ongemakkelijk bij het horen van de visie die de kroonprins heeft. De journalist merkt op dat het Midden-Oosten volgens sommigen juist een regio vol brandhaarden moet blijven. ‘Op deze manier blijven de plaatselijke rijkdommen vrij toegankelijk en een open schat.’ De ‘roddelberichten’ hebben volgens Al-Dahiry als doel de plannen van de kroonprins te frustreren. ‘Riyad’ heeft volgens hem nog steeds alle troefkaarten in eigen hand en zal daarmee ‘de belangen van het Saoedische volk veilig stellen’.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op 3 maart 2021.