Minderheden maken veel geld over naar het buitenland, maar dat gebeurt niet altijd op een legale manier. In Etten-Leur opereert een zogeheten hawala-bankier.

Deze week vieren moslims wereldwijd het Offerfeest. Veel Syriërs in Nederland sturen dan extra geld naar familieleden in het buitenland die het financieel moeilijk hebben. Veel van deze zogeheten ‘money transfers’ gaan via Western Union of via een andere erkende financiële dienstverlener.

Maar niet alle overboekingen gaan op een legale manier. In Etten-Leur woont een zogenoemde hawala-bankier die al jaren zonder vergunning geld wegsluist naar landen in het Midden-Oosten, waaronder Syrië. Hij rekent daarbij een tarief van 7 procent. Dat blijkt uit onderzoek van AlexNieuws.

Western Union

De 23-jarige Nadim uit Eindhoven wil honderd euro sturen naar Syrië. Zijn familie moet het daar doen met slechts een uur stroom per dag en heeft daarom dringend geld nodig voor een generator. Het Offerfeest staat ook nog eens voor de deur. Hoewel Syrië gebukt gaat onder strenge Amerikaanse sancties, zijn overschrijvingen naar het land via Western Union nog wel toegestaan.

Kwestie van vertrouwen

Sommige Syriërs zoals Nadim zoeken hun toevlucht echter bij een zogeheten hawala-bankier. Bij zo’n handelaar kun je anoniem (dus zonder tussenkomst van een bank) en tegen een betere wisselkoers geld versturen. Tussenpersonen (vaak familieleden) werven de klanten. Doe het via ons, niemand zal er iets van weten. Het is een kwestie van vertrouwen. Dat is het devies.

‘Geldhandelaar met uitkering’

Een tipgever in Etten-Leur zegt dat vanuit deze woonplaats een grote geldhandelaar werkt zonder vergunning. ‘Hij moet gestopt worden’, zegt Adil (niet zijn echte naam). ‘Deze man krijgt een uitkering maar verdient maandelijks vijfduizend euro zwart.’ De tipgever wil anoniem zijn verhaal doen omdat hij vreest voor degene die hij op de korrel neemt.

De man in kwestie is een 50-jarige Syriër die onlangs tot Nederlander is genaturaliseerd en vader is van zeven kinderen. Schuilnaam: Hassoun. ‘Hij heeft geen rijbewijs en reist met de trein en met een rugzak op om geld bij zijn klanten op te halen. Hassoun draait 24 uur per dag, zeven dagen in de week.’

Een vrouw die in dezelfde straat woont als Hassoun zegt dat het haar ook is ‘opgevallen’ dat de man altijd met de bus en met een rugzak op naar ‘zijn werk’ gaat. ‘Het is een komen en gaan van mensen bij het huis. Er wonen ook veel mensen. Maar verder hebben we geen last van het gezin.’

Waarschuwing op Facebook

Voor zijn verhaal heeft Adil twee ‘steunbewijzen’. De eerste is een foto waarop Hassoun routinematig een stapel 50-eurobiljetten aan het tellen is. Het tweede ‘materiaal’ is een Facebook-post in het Arabisch waarin iemand tegen Hassoun ‘waarschuwt’. De man in kwestie is volgens de schrijver ‘een profiteur van de penibele situatie van het Syrische volk door de instortende nationale munt’.

Undercoveractie

Om aan te tonen dat de man in kwestie werkelijk een hawala-bankier is, overhandigt Adil het telefoonnummer van Hassoun. Om inzicht te krijgen in zijn werkwijze neem ik de proef op de som. Omdat niemand tegenover een journalist of een buitenstaander zal verklaren dat hij een ondergrondse bankier is, vraag ik statushouder Nadim contact te zoeken met Hassoun op WhatsApp. Onderwerp: ik wil 100 euro bij mijn ouders in Syrië laten bezorgen. Kunt u mij daarbij helpen?

Wat opvalt tijdens het WhatsApp-contact met Hassoun is dat hij direct argwanend reageert op het contactverzoek van Nadim. ‘Wie heeft jou mijn nummer gegeven? Ken ik die persoon?’ Nadim ‘vertelt’ aan Hassoun dat hij zijn nummer heeft gekregen van een Syrische vriend die ook al een keer via hem geld had verstuurd.

De ‘undercoveractie’ dreigt bijna mis te lopen als Hassoun contact opneemt met die ‘vriend’ om hem te verifiëren. ‘Vreemd, die persoon zegt jou niet te kennen. Ik stuurde hem net een bericht om te vragen of hij jou kent. Nadim zegt daarop dat die vriend slechts een ‘vaag contact’ is van wie hij Hassouns nummer heeft gekregen. Dan blijft het twee dagen stil.

Bevestiging

Nadim doet nog een ‘wanhoopspoging’. ‘Als ik toch niet via u geld kan versturen dan hoor ik dat ook graag want mijn ouders in Syrië wachten.’ Plotseling hapt Hassoun toe en spreekt een bericht in: ‘Ja, ik verstuur geld. Maar hoe wil je het geld naar Breda brengen?’ Nadim: ‘Met de auto. Ik kom vanuit Eindhoven.’

Hassoun (uit de provincie Idlib) is een doorgewinterde geldhandelaar. Dat blijkt uit dit ingesproken bericht: ‘Ik verstuur geld naar de stationsbuurt in Daraa-stad, naar Jasim.. Waar jij ook maar wil in de provincie Daraa. Ik heb daar overal een tussenpersoon.’

Gewiekst

Maar als Nadim een afspraak wil maken voor een geldoverdracht valt het weer enkele dagen stil. Hassoun heeft klaarblijkelijk zo’n sterk onderbuikgevoel dat hij in de val wordt gelokt, dat hij besluit geen antwoord meer te geven en Nadim te blokkeren op WhatsApp. Nadim weet: dit is een hele gewiekste hawala-bankier met een vaste en exclusieve klantenkring. De tipgever probeerde de zaak vorig jaar bij de politie aan te kaarten, maar tevergeefs.

Grote boeven, kleine vissen

Even verderop in Etten-Leur woont ook een Syrische statushouder. Hij is net gescheiden en ziet zijn twee kinderen maar mondjesmaat. Als hem gevraagd wordt naar ondergronds bankieren wil hij daar wel wat over zeggen, maar alleen anoniem. ‘Het probleem van dit land is dat de grote boeven ongestoord hun gang mogen gaan. Maar kleine vissen zoals ik worden in de gaten gehouden. Mijn ex-vrouw hoeft maar te bellen en er staan twee politieauto’s voor mijn deur.’

Hij weet dat er ondergronds gebankierd wordt. En ja, ook hij maakt geld over. Maar alleen legaal. Elke twee maanden 100 euro naar zijn zieke moeder in Turkije. De man houdt zijn telefoon omhoog met op het scherm een afschrift van Western Union. ‘De gemeente mag weten wat ik met mijn bijstandsuitkering doe. Een deel daarvan is hoe dan ook gereserveerd voor mijn moeder. Ook al woont ze niet in Nederland.’